Erasmus Plus to program wymiany studentów Unii Europejskiej ustanowiony w 1987 r. Program łączy wszystkie dotychczasowe programy UE w zakresie kształcenia i szkolenia młodzieży. Erasmus+ zapewnia dotacje na szeroki zakres działań, w tym możliwość odbywania przez uczniów praktyk zawodowych za granicą oraz udziału nauczycieli i pracowników oświaty w szkoleniach. Projekty podzielono na dwie części - edukację formalną i pozaformalną.
Od momentu powstania programu Erasmus wzięło w nim udział ponad 9 milionów osób. Od 1987 r. liczba młodych uczestników znacznie wzrosła. Bierze w nim udział prawie 300 000 studentów rocznie w porównaniu z zaledwie 3 244 w 1987 r. Hiszpania jest krajem, który umożliwił udział w programie Erasmus największej liczbie osób - ponad 40 000 rocznie, nieznacznie wyprzedzając Francję, Niemcy i Włochy. Obecnie w programie Erasmus uczestniczy ponad 4 tys. instytucji szkolnictwa wyższego w 37 krajach.
Program Erasmus, wraz z kilkoma innymi niezależnymi programami, został włączony do programu Socrates ustanowionego przez Komisję Europejską w 1994 roku. Program Socrates zakończył się 31 grudnia 1999 r. i został zastąpiony 24 stycznia 2000 r. programem Socrates II, który z kolei 1 stycznia 2007 r. został zastąpiony programem "Uczenie się przez całe życie" na lata 2007-2013.
30 maja 2018 roku Komisja Europejska przyjęła swoją propozycję kolejnego programu Erasmus, zakładającą podwojenie budżetu do 30 mld euro na lata 2021-2027. Wraz z Brexitem decyzja rządu Wielkiej Brytanii o nieuczestniczeniu w programie Erasmus oznaczała, że studenci brytyjscy stracili dostęp do programu Erasmus, a studenci z UE - do brytyjskich uczelni.
ERASMUS to skrót od nazwy European Community Action Scheme for the Mobility of University Students, natomiast bezpośrednio nawiązuje do nazwiska holenderskiego filozofa, teologa, renesansowego humanisty, mnicha i pobożnego katolika Desideriusa Erasmusa z Rotterdamu. Znany ze swej satyry, Erazm nawoływał do reformy wewnętrznej Kościoła katolickiego. Zachęcał do powrotu do katolickiej tradycji patrystycznej przeciwko temu, co uważał za współczesne nadużycia sakramentów i pewne nadmierne praktyki pobożnościowe. Słynne było jego starcie z protestanckim rewolucjonistą Marcinem Lutrem na temat wolnej woli.
Erasmus wiele podróżował po Europie i był pionierem Europejskiej Republiki Literackiej. Jako jeden z pierwszych intelektualistów wykorzystał do rozpowszechniania swoich idei przełomową technologię, a mianowicie ruchomą czcionkę, co bezpośrednio przełożyło się na intelektualny rozwój społeczeństw czytających jego dzieła.
Idea promowania wymiany kulturalnej, społecznej i akademickiej między studentami europejskimi zrodziła się w 1969 r. za sprawą Włoszki Sofii Corradi, pedagoga i konsultanta naukowego stałej konferencji rektorów włoskich uczelni. Pełniona przez nią funkcja pozwoliła jej uwrażliwić na tę ideę i rozpowszechnić ją w sferze akademickiej i instytucjonalnej.
W czerwcu 1984 r. Rada Europejska postanowiła w Fontainebleau powołać europejski komitet obywatelski ad hoc, którego zadaniem będzie przedstawianie propozycji mających na celu poprawę wizerunku Unii Europejskiej. Każdy członek Rady wybierał jednego członka i wspólnie mieli oni przedstawić zestaw propozycji, które miały być zatwierdzone na jednym z kolejnych posiedzeń Rady Europejskiej. Pod przewodnictwem Pietro Adonnino komitet przedstawił dwa kolejne raporty, które zostały zatwierdzone na sesji Rady w Mediolanie w dniach 28-29 czerwca 1985 r. Wśród propozycji przedstawionych w tych raportach znalazła się sugestia, aby ministrowie edukacji, uniwersytetów i szkół wyższych ustanowili współpracę transgraniczną umożliwiającą studentom odbycie części studiów w placówce w innym państwie członkowskim niż ich własne.
Do czasu przyjęcia programu Erasmus w czerwcu 1987 r. Komisja Europejska od sześciu lat wspierała pilotażowe wymiany studentów. Zaproponowała ona pierwotny kształt programu Erasmus na początku 1986 r., ale reakcja ówczesnych państw członkowskich była zróżnicowana: państwa posiadające własne, rozbudowane programy wymiany (przede wszystkim Francja, Niemcy i Wielka Brytania) były zasadniczo wrogo nastawione; pozostałe kraje były zasadniczo za. Pogorszyły się kontakty między państwami członkowskimi a Komisją Europejską, która wycofała propozycję na początku 1987 roku, protestując przeciwko nieadekwatności trzyletniego budżetu zaproponowanego przez niektóre państwa członkowskie.
W badaniach omawia się kwestie związane z selekcją do programu i reprezentatywnością uczestników. W niektórych badaniach wyrażano wątpliwości co do powszechności programu ze względu na pochodzenie społeczno-ekonomiczne, poziom studiów lub wyniki w nauce. W jednym z badań przeanalizowano kwestie finansowe i sytuację rodzinną studentów Erasmusa, wykazując, że pomimo umiarkowanego poszerzenia dostępu do programu, nadal istnieją istotne bariery społeczno-ekonomiczne utrudniające uczestnictwo. Inne badanie ujawniło, jak się wydaje, niekorzystną autoselekcję studentów Erasmusa w oparciu o ich wcześniejsze wyniki w nauce, przy czym studenci osiągający lepsze wyniki w nauce mają mniejsze szanse na uczestnictwo w programie niż studenci osiągający słabsze wyniki. Badanie to dotyczyło jednak tylko czterystu absolwentów jednego z hiszpańskich uniwersytetów. Z kolei w jednym z badań, w którym szczegółowo analizowano studentów francuskich i włoskich, stwierdzono, że głównym czynnikiem decydującym o uczestnictwie w programie Erasmus były wcześniejsze wyniki w nauce, a nie zawód wykonywany przez rodziców.
W 1989 r. Biuro Erasmusa zaprosiło 32 byłych odbiorców programu na spotkanie ewaluacyjne w Gandawie w Belgii. Jako główny problem wskazano brak wzajemnego wsparcia, ale był on również siłą napędową do utworzenia Erasmus Student Network. Organizacja ta wspiera studentów z programu Erasmus i innych umów dwustronnych oraz współpracuje z agencjami krajowymi w celu pomocy studentom zagranicznym. Według stanu na 23 lipca 2020 r. Erasmus Student Network składa się z 534 lokalnych stowarzyszeń ("sekcji") w 42 krajach i ma ponad 15 000 wolontariuszy w całej Europie.